Faktograf je od više čitalaca dobio upite da provjere informacije u objavama koje se šire društvenim mrežama putem portala, a prema kojima je u toku invazija američke vojske na evropski kontinent.
Iako je tačno da je u više evropskih država u toku vojna vježba u kojoj učestvuju i američki vojnici, ne radi se ni o kakvoj tajnoj operaciji. Niz vježbi američkih vojnika s evropskim vojnim saveznicima pod imenom “DEFENDER-Europe 20” najavljen je 7. oktobra 2019. godine. Sve relevantne informacije o ovoj vježbi javno su dostupne već mjesecima.
Prvi slučaj koronavirusa COVID-19 u kineskom gradu Vuhanu zabilježen je više od mjesec dana nakon što je vježba “DEFENDER-Europe” izvorno najavljena, 17. decembra 2019. godine (South China Morning Post).
Nije tajna akcija
O akciji “DEFENDER-Europe 20” javno se govori već mjesecima, a spominjao ju je i hrvatski portal Obris.org, specijalizovan za pitanja obrane i sigurnosti, kad su u januaru najavili da će i hrvatski vojnici učestvovati u jednom kraku vježbe “DEFENDER-Europe 20” u Poljskoj i Litvaniji.
Društvenim mrežama, međutim, kolaju informacije koje vježbu “DEFENDER-Europe 20” opisuju kao tajnu operaciju koja se odvija u sjeni pandemije koronavirusa COVID-19.
Ovo su primjeri naslova nad člancima koji sugerišu kako je pandemija koronavirusa zapravo distrakcija od iskrcavanja velikog broja američkih vojnika u više evropskih država:
ZNATE LI što se u Europi upravo događa dok vas mi mediji “zabavljamo” i dosađujemo o koronavirusu?
Treća najveća vojna vježba u Evropi od kraja Hladnog rata
Informacije o vježbi “DEFENDER-Europe 20” javno su dostupne na službenim stranicama NATO-a i ispostave američke vojske u Evropi.
Radi se o trećoj najvećoj vojnoj vježbi koja se u Evropi poduzima od kraja Hladnog rata naovamo. Izvorno je bilo predviđeno da će u vježbi učestvovati ukupno 37.000 vojnika, od čega 20.000 pripadnika američke vojske. Predviđen je bio transport ukupno 33.000 komada vojne opreme.
Planirano je da se same vježbe odvijaju u aprilu i maju 2020. godine. Međutim, kako je u pitanju ogromna logistička operacija, transfer američkog vojnog osoblja i tehnike započeo je već u februaru 2020. godine. Planirano je bilo da će povlačenje američkih vojnika privremeno raspoređenih u Evropu zbog vježbi biti okončano u junu 2020. godine.
Izvorni je plan zbog pandemije koronavirusa naknadno izmijenjen.
Vježba za sada nije otkazana, ali je komanda američke vojske u Evropi 12. marta saopštila da su zbog pandemije koronavirusa odlučili modifikovati vježbu smanjenjem broja američkih učesnika. U saopštenju je navedeno da će se “aktivnosti povezane s vježbom prilagođavati shodno razvoju situacije kroz blisku suradnju sa saveznicima i partnerima”.
Neke druge američke vojne vježbe u Evropi zbog pandemije koronavirusa COVID-19 su otkazane, a modifikovane su i vježbe koje američki vojnici održavaju u Africi (CNN).
Vježba se odvija samo na sjeveru Evrope
Zasad nije poznato kakve će se dodatne modifikacije preduzeti u sklopu vježbe koja je započela pristizanjem američkih i britanskih vojnika u Njemačku, Holandiju i Belgiju. Dio američkih trupa 2. marta je već prebačen u Poljsku, a prema izvornom planu vježbe su se trebale održavati i u Estoniji, Latviji i Litvaniji. Vježba je slikovito predstavljena na sljedećoj infografici:
Svrha ove vježbe je demonstrirati da se američka vojska po potrebi može brzo mobilizovati da bi vojno branila Evropu. U informacijama o vježbi nije, naravno, navedeno od koga bi to američka vojska trebala braniti Evropu, ali jasno je da se radi o demonstraciji sile koja bi prvenstveno trebala poslati poruku Rusiji i Kini.
U dezinformirajućim tekstovima koji kruže društvenim mrežama se, među ostalim, navodi da se američka vojska slobodno šeće Italijom, a da talijanske vlasti o tome ćute. Ta tvrdnja nije tačna; kao što se može vidjeti na gornjoj slici, Italija nije među zemljama u kojima se održava vježba “DEFENDER-Europe 20”.
Za pretpostaviti je da se Italija eksplicitno spominje jer je to zemlja iz koje je dezinformacija o invaziji američke vojske na evropski kontinent zapravo i pokrenuta.
Teorije zavjere oko vježbe “DEFENDER-Europe 20” počele su se plesti nakon što je Manlio Dinucci, saradnik kanadske organizacije Centar za istraživanje globalizacije, objavio tekst o ovoj vježbi, propitujući razloge zbog kojih vježba nije otkazana usprkos pandemiji koronavirusa.
Predmetni Dinuccijev tekst u prevodu na engleski jezik dostupan je na matičnim stranicama kanadskog Centra za istraživanje globalizacije. Njihov portal Globalresearch.ca je u bazi podataka Media Bias/Fact Check ocijenjen kao izrazito nevjerodostojan izvor; poznati su po promovisanju pseudonauke i teorija zavjera.
Američki vojnici nisu imuni na koronavirus
Sve informacije koje navodimo javno su dostupne, a o vježbi “DEFENDER-Europe 20” izvještavali su i mediji, kako specijalizovani, tako i opšti. Međutim, kroz dezinformišuće tekstove o ovoj vojnoj vježbi ipak se provlači netačna teza da građani Evrope nisu bili obaviješteni o dolasku američkih vojnika i transportu američke vojne opreme, kao i tvrdnje da mediji ćute o vježbi “DEFENDER-Europe 20”.
U dezinformišućim se tekstovima također tvrdi da su američki vojnici “potpuno imuni na ‘koronavirus'”, što je tvrdnja koja se pripisuje neimenovanim američkim vojnim oficirima.
Nismo uspjeli pronaći izjavu nijednog američkog vojnog komandanta koji bi tvrdio da su američki vojnici imuni na koronavirus COVID-19. Tačno je tek da američki vojni ljekari tvrde kako koronavirus COVID-19 nije znatna opasnost za američke vojnike (Military Times), s obzirom da se radi o mladim, zdravim i fizički spremnim ljudima (što su i obvezni preduslovi za služenje u profesionalnoj vojsci). Poznato je da COVID-19 najviše ugrožava starije ljude i osobe narušenog zdravlja.
Iz američke je vojske 12. marta stigla potvrda da je 13 vojnika zaraženo koronavirusom, a taj se broj u međuvremenu povećao za još nekoliko slučajeva (Stars and Stripes). Zaraženi su vojnici stacionirani u inostranstvu, ali i u američkim vojnim bazama.
Uostalom, upravo je zbog vojne vježbe “DEFENDER-Europe” komandant američke vojske u Evropi Christopher Cavoli 10. marta završio u samoizolaciji. Nakon konferencije povezane s ovom vježbom, održane u njemačkom gradu Wiesbadenu, zaraza koronavirusom potvrđena je kod komandanta poljske i talijanske vojske. Poljski general Jaroslaw Mika i talijanski general Salvatore Farina testirani su nakon što su se vratili kući s konferencije te je utvrđeno da su zaraženi koronavirusom COVID-19 (The Associated Press).
Virusom nisu pogođeni samo “protivnici” SAD-a
Kroz dezinformišuće tekstove o vojnoj vježbi “DEFENDER-Europe 20” provlači se i teza da su pandemijom koronavirusa najviše pogođeni američki strateški “protivnici”, među koje se uz Kinu i Iran svrstava i Italija. Na listi američkih protivnika Italija je završila jer je, kako se navodi, “prije nekoliko mjeseci” s Kinom potpisala ugovor koji "reguliše odnose u vezi sa trgovinom na Sredozemlju kao i da će Italija na osnovu svog strateškog položaj biti uz Kinu cak ako EU zabrani” [sic].
Italija u zadnjih nekoliko mjeseci nije potpisala takav ugovor s Kinom. Prije godinu dana, u martu 2019. godine, je međutim potpisan sporazum kojim je Italija pristupila kineskoj infrastrukturnoj inicijativi “Pojas i cesta”, postavši tako prva zemlja razvijenog svijeta koja se pridružila ovoj kineskoj inicijativi (BBC), usprkos prigovorima nekih zapadnih saveznika iz NATO-a i Evropske unije (The New York Times).
Teza da su Sjedinjene Američke Države (SAD) proširile koronavirus COVID-19 da bi naudile strateškim protivnicima, međutim, ima brojne logičke nedostatke. Virus nije ograničen samo na države koje bi se po bilo kojoj osnovi moglo svrstati među “protivnike” SAD-a, već se proširio velikim dijelom svijeta. Teško su pogođene i brojne zemlje koje se smatraju američkim saveznicima, ali i same SAD. Na webu Al Jazeere redovno se osvježava lista zemalja u kojima su potvrđeni slučajevi koronavirusa; u SAD-u ih je više od 1600, u Ujedinjenom Kraljevstvu više od 800, u Francuskoj više od 3600, u Njemačkoj više od 3000, u Australiji i Kanadi skoro 200…
.webp)