Istoričar Vladimir Umeljić izjavio je da se broj žrtava u ustaškom logoru Jasenovac sigurno mjeri stotinama hiljada, ali da brojkama ne treba licitirati, a statistikom će se, smatra, “moći baratati” ako se jednog dana desi čudo i otvore vatikanske arhive.
Umeljić je za “Večernje novosti” rekao da i dalje smatra da je nemoguće utvrditi precizan broj žrtava u Jasenovcu, jer je veliki dio dokumentacije uništen u vrijeme Josipa Broza Tita da bi se prikrio genocid nad Srbima.
On je naveo da je ubijeđen da Vatikan neće potpuno otvoriti i dati na uvid dokumentaciju u vezi sa pontifikatom pape Pija Dvanaestog, na proljeće, za kada je to najavljeno.
Umeljić, koji je i naučnik i teolog, istakao je da je u NDH počinjen genocid nad Srbima, Jevrejima i Romima, da su samo u toj ustaškoj tvorevini osnivani dječiji logori, kao i da je bilo evidentno nasilno pokatoličavanje Srba.
Rimokatolički sveštenici bili su integrisani u najviše svjetovne i državne upravne strukture NDH, tvrdi ovaj istoričar iz Njemačke, te dodaje da su podsticali, upućivali ili čak predvodili državne i paradržavne eskadrone smrti, povremeno vodeći i koncentracione logore.
– Ne postoji ni promil vjerovatnoće da nadbiskup Stepnac o tome ništa nije znao i da je u tom moru smrti i krvi, sačuvao čiste ruke, kako to želi da prikaže Katolička crkva u Hrvatskoj – rekao je Umeljić.
Prema njegovim riječima, NDH je protjerala 334 od 577 srpskih sveštenika, 187 ih je ubijeno, kao i 30 monaha i dva vjeročitelja, a kraj 1941. godine žive su dočekala četvorica episkopa od ukupno devet koliko ih je imala Srpska pravoslavna crkva 10. aprila 1941. godine u novoosnovanoj hrvatskoj državi.
Umeljić je istakao da su srpske crkve mahom uništene i opljačkane, a neke su pretvorene u štale i klozete, kao i da nije zabilježeno protevljenje Stepinca ni njegove rimokatoličke hijerarhije.
On je krajem novembra predstavio rezultate svojih istraživanja u Jerusalimu, na okruglom stolu o srpsko-jevrejskim odnosima, koji su priredili Institut za studije antiterorizma iz Izraela, Arhiv Vojvodine i Centar za društvenu stabilnost iz Novog Sada, kao i Institut za nacionalnu i međunarodnu bezbjednost iz Beograda.
Umeljić je istakao da je ovo prvi skup takvog formata održan izvan Srbije, uz učešće eminentnih istraživača iz Srbije, Izraela, SAD, Italije i drugih zemljala.
– Velika je sreća što imamo profesora Gideona Grajfa i jevrejske istraživače genocida koji mogu da budu uzor nama i svima ostalima. Srbi su u izučavanju genocida uradili neverovatno malo, a Romi najmanje. Dokle god argumenti stoje na našoj strani, kad-tad će istina prodreti u svijet – rekao je Umeljić.
