Milijarder Džordž Soroš duže vreme je centralna tema u Mađarskoj. Pre dve decenije Viktoru Orbanu je platio studije u Londonu, a onda je pomagao i vladi.
Kako piše “Gardijan“, američko – mađarski milijarder je 1989. godine platio Orbanove studije u Velikoj Britaniji. Dvije decenije kasnije, donirao je milion dolara Orbanovoj vladi kao pomoć za ekološku katastrofu.
Godinama je milijarder trošio milione dolara finansirajući obrazovanje i projekte civilne zajednice u zemlji iz koje potiče, preko fondacije OSF.
Međutim, Soroš je sada postao politička meta broj jedan mađarskom premijeru Viktoru Orbanu.
Na bilbordima širom Budimpešte Soroš je predstavljen kao “politički lutkar“, a prošle nedelje je mađarski parlament usvojio zakon koji zahtjeva da se nevladine organizacije deklarišu kao “strani agenti“ ukoliko prime novac iz inostranstva, što je shvaćeno kao potez koji direktno udara na Soroša.
Soroševa reputacija u Mađarskoj duboko je poljuljana u toku migrantske krize 2015. godine, kada je on kao neko ko se zalaže za human tretman nad izbjeglicama, stao protiv mađarske ultra-konzervativne vlade, koju predvodi Orban, piše “Gardijan“.
U proteklih nekoliko mjeseci spor se intenzivirao. Premijer je milijardera opisao kao nekog ko je “uništio živote desetine miliona ljudi“ sa spekulacijama oko valute.
Soroš je potom uzvratio govorom u Briselu u kojem je mađarsku vladu nazvao “mafijaškom“.
“On (Orban) nastojao je da svoju politiku formuliše kao lični konflikt nas dvojice i od mene je napravio metu propagande“, rekao je Soroš.
Portparol Viktora Orbana Zoltan Kovač rekao je za “Gardijan“ da je govor u Briselu bio “objavljivanje političkog rata Mađarskoj“. Dodao je da su organizacije koje finansira Soroš kamuflirane u nevladine organizacije.
Goran Buldioski, direktor kancelarije fondacije OSF za Evropu, sa sjedištem u Budimpešti, rekao je da se Soroševo finansiranje Mađarske drastično smanjilo od kada je zemlja postala članica EU 2004. godine. Ranije su finansije većinom išle na razvoj i obrazovanje, uključujući i Orbanovu stipendiju koju je finansirao Soroš za studije na Oksfordu 1989.
Međutim, Soroš je, kako je rekao Buldioski, 2016. u Mađarskoj potrošio samo 3,6 miliona dolara.
Inače, Buldioski na svom stolu u kancelariji drži primjerak popularnih lokalnih novina, u kojima se na drugoj stranici nalazi ogromna Soroševa slika uz natpis “neobuzdan“.
Inače, taj natpis koristila je i Orbanova stranka uz komentare da Evropska unija želi da promijeni strogu mađarsku migracionu politiku.
Neki kritičari mađarske vlade navode da napadi na Soroša zapravo idu na ruku izborima koji će se održati narednog proljeća.
“On je veoma korisna vreća za udaranje, jer je on i insajder i autsajder, stranac koji se miješa, a takođe i mađarski Jevrej“, navela je Heder Grejb direktorka evropskog Instituta otvorenog društva, koji sarađuje sa OSF.
Soroš je rođen kao Đerđ Švarc 1930. u porodici mađarskih Jevreja. Njegov otac promijenio je porodično prezime kako bi bilo više “mađarsko“. Kao dječak tridesetih godina, Soroš je sa porodicom živio u centru Budimpešte u zgradi sa pogledom na parlament sve dok njegova porodica nije bila primorana da se razdvoji i živi pod drugim identitetom kako bi preživeli holokaust. Napustio je Mađarsku 1947. zbog studija u Londonu, a kasnije otišao u SAD, zarađujući milijarde kao investitor.
Inače, mađarska jevrejska zajednica je podeljena kada su u pitanju optužbe da su Orbanove uvrede na račun Soroša povezane sa antisemitizmom.
Soroš međutim nije “negaitvac“ samo u Mađarskoj. U Rumuniji, lider Socijal-demokratske partije Liviju Dragnea rekao je da su Soroševe organizacije “hranile zlo“ u zemlji, dok su ga neki poljski zvaničnici označili kao “najopasnijom osobom na svijetu“.
(B92)
