Samostalna spoljna politika je potrebna Republici Srpskoj. To je jedno od pitanja u vezi s kojim postoji naznaka konsenzusa svih aktivnih političara, ali i mnogih političkih analitičara i komentatora iz Republike Srpske. Još nema konkretnih prijedloga u kojem pravcu treba da ide intenziviranje spoljnopolitičke aktivnosti Republike Srpske, ali je jasno da postoje i ustavni okvir i politički kapacitet za to.
"Spoljna politika je odraz unutrašnje politike. I nije fer odvajati strategiju spoljene politike u BiH od unutrašnjih politika, a time i Republike Srpske. Nije tačno da Republika Srpska nije faktor spoljne politike, jeste. To su njihove stvari u kojima su oni nas izbjegli, ali biće vremena da se to promijeni" kaže predsjednik Republike Srpske Milorad Dodik.
Zastupanje i zaštita interesa Republike Srpske u međunarodnom okruženju može biti uspješno samo ukoliko postoje jedinstven spoljnopolitički nastup i dosljedni zajednički napori svih predstavnika Republike Srpske na bilo kojem nivou vlasti i u svakoj prilici.
Ministar inostranih poslova BiH, Igor Crnadak, koji je mnogo puta javno napadao rad predstavništava Republike Srpske, takođe smatra da su Srpskoj potrebni intenzivniji rad na polju međunarodnih odnosa i ozbiljniji kontakti, ali svakako bez separatističkih institucija i dokumenata.
"Spoljna politika Republike Srpske treba da postoji. Ovdje nemamo ministarstvo, nemamo neku instituciju koja to kanališe, ali kao jedna vrsta aktivnosti vlasti ona treba da postoji. To treba da bude prvo kroz svoj uticaj na institucije na nivou BiH, ali i kroz još bolji rad predstavništava" kaže Crnadak.
Republika Srpska većinu diplomatskih aktivnosti obavlja preko devet predstavništava širom svijeta, od Vašingtona do Moskve. Ove kancelarije uglavnom zastupaju privredne interese Srpske u inostranstvu, te kulturnu, sportsku i ostalu saradnju.
Iako u izbornoj godini nisu propustili priliku da se pohvale svojim, i napadnu tuđe propuste u zaštiti interesa Republike Srpske u međunarodnom okruženju, vidljivo je da se i Crnadak slaže s Dodikom da Republika Srpska treba da bude ozbiljniji igrač na međunarodnoj sceni.
Gostujući u večernjim vijestima ATV-a, Željko Budimir s Fakulteta političkih nauka u Banjaluci ocijenio je da Bosna i Hercegovina u svakom trenutku ima tri spoljne politike, koje ponekad rade i jedna protiv druge. Savjet ministara je po Ustavu BiH nadležan za diplomatiju, ali to ne znači da Srpska treba da sjedi skrštenih ruku, smatra Budimir.
"Potencijal postoji, ali je potrebno iskoristiti potencijal spoljne politike BiH gdje se nalaze Srbi. Ja se bojim da su najneagiliniji dio u svemu tome srpski predstavnici, srpski diplomatski službenici koji su uglavnom zadovoljni svojim statusom, pozicijom i primanjima, i ne talasaju mnogo" kaže Budimir.
Donošenje Strategije spoljne politike BiH je dio aktivnosti na usaglašavanju diplomatskih ciljeva BiH sa ciljevima Evropske unije. Ipak, dok postoji Bosna i Hercegovina, kaže Budimir - većina diplomata će da radi "na svoju ruku" i u interesu nacionalnog korpusa iz kojeg potiču. Najvažnije pitanje za Republiku Srpsku je čiji etnički interesi u tom poslu pobjeđuju.
