Širom svijeta geolozi uočavaju fenomen subsidencije, to jest tonjenja tla. Osim tektonskim činiocima, odgovornost za to pripisuju ispumpavanju podzemnih voda za potrebe domaćinstava, industrijskih postrojenja i poljoprivrede. Na taj način mijenja se sastav slojeva tla i oni postaju zgusnutiji, a površina iznad njih tone.

Subsidencija je posebno veliki problem u gradovima blizu obale ili na ušćima velikih rijeka, je ovdje postoji veća opasnost od poplava. U najgorem slučaju, mogu da potonu čitavi gradovi, a ovo su neke od ugroženih metropola.

Ho Ši Min

Najveći grad Vijetnama u delti rijeke Sajgon svake godine spusti se za dva centimetra. Prošle godine grad su pogodile velike poplave izazvane obilnim kišama.

"Tonjenje tla, međutim, otežava uklanjanje vodenih masa. Zbog toga poplave duže traju, nanoseći više štete nego u prošlosti" objašnjava holandski geograf i Giles Erkens, koji na Naučnom institutu Deltares Univerziteta u Utrehtu istražuje subsidijenciju u gusto naseljenim područjuma.

Vlada u Vijetnamu je, doduše, ograničila ispumpavanje podzemnih voda, ali efekti su za sada slabi.

Tokio

Glavni grad Japana je primjer uspješne borbe protiv tonjenja tla. Japanska vlada je još 1960-tih godina počela da ograničava korišćenje podzemnih voda za privatnu upotrebu, a korak po korak namijerava da je potpuno zabrani za industrijske svrhe. Za snabdjevanje grada danas se uglavnom koriste rezervoari u planinama. Trud se isplatio, pa tako ne samo da je zaustavljeno tonjenje, već se u novije vrijeme tlo čak blago podiglo.

"Tokio se spustio za oko četiri metra, ali od kada su uvedene protivmere grad se podigao za oko 25 centimetara", objašnjava stručnjak Erkens.

Daka

Prestonica Bangladeša (17 miliona stanovnika) najkraće je na listi gradova koji tonu, jer su naučnici tek nedavno pomoću satelitskih snimaka dokazali postojanje ove pojave. I ovdje je uzrok ispumpavanje podzemnih voda - oko 87 odsto potreba grada pokriva se na ovaj način.

Venecija

Venecija je klasičan primjer grada koji tone. Subsidencija izazvana ispumpavanjem podzemnih voda jedan je od razloga što je Trg svetog Marka redovno poplavljen. Kao i Tokio, Vencija je reagovala i zabranila velikim industrijskim preduzećima korišćenje podzemnih voda.

Time je spuštanje tla znatno usporeno, ali grad ipak i dalje tone, a razlog je velika težina grada na mekanom tlu.

Šangaj

U Kini su vlasti takođe shvatile da su podzemne vode i subsidencija direktno povezane. U Šangaju (25 miliona stanovnika) primjenjuju se aktivne i pasivne mjere za zamjenu ispumpane vode. Zahvaljujući tome stabilizovan je nivo podzemnih voda, a subsidencija ograničena.

(Blic)